Thế giới kết nối giữa IT, OT và IoT đã cách mạng hóa các ngành công nghiệp trên toàn cầu.
Dù là quy trình sản xuất thông minh hơn hay giám sát y tế theo thời gian thực, sự hội tụ này đang thúc đẩy hiệu quả vận hành và đổi mới sáng tạo.

Tuy nhiên, điều này cũng mang lại những thách thức lớn về bảo mật.
Diện tấn công ngày càng mở rộng, hệ thống lỗi thời, cùng các yêu cầu tuân thủ phức tạp đang tạo ra rào cản cho các chuyên gia an ninh mạng, CISO và lãnh đạo an ninh trong việc bảo vệ cơ sở hạ tầng trọng yếu.

Dưới đây là sơ đồ thể hiện sự giao thoa và hội tụ ngày càng tăng giữa ba lĩnh vực: IT, OT và IoT, phản ánh mức độ phụ thuộc lẫn nhau ngày càng sâu sắc.

Tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu các thách thức bảo mật hàng đầu trong môi trường IT, OT và IoT, đồng thời đưa ra các giải pháp khả thi để giảm thiểu rủi ro.

Bảo mật IT, OT và IoT là gì?

Bảo mật IT, OT và IoT bao gồm các chiến lược, công cụ và quy trình nhằm bảo vệ hạ tầng kỹ thuật số, hệ thống vận hành và thiết bị kết nối khỏi các mối đe dọa mạng. Mỗi lĩnh vực có những thách thức riêng, nhưng đều cần một cách tiếp cận hợp nhất để giảm thiểu rủi ro một cách hiệu quả.

  • IT Security Tập trung vào bảo vệ hệ thống doanh nghiệp truyền thống như máy chủ, mạng và thiết bị đầu cuối khỏi các cuộc tấn công mạng. Bao gồm các biện pháp như tường lửa, EDR (phát hiện & phản hồi điểm cuối), mã hóa và quản lý quyền truy cập (IAM).

  • OT Security Bảo vệ các hệ thống điều khiển công nghiệp (ICS), hệ thống SCADA và các môi trường công nghệ vận hành khác. Nhiều hệ thống OT không được thiết kế với yếu tố bảo mật từ đầu, dẫn đến dễ bị tấn công và gây gián đoạn hạ tầng trọng yếu.

Chiến lược bảo mật bao gồm phân đoạn mạng, hệ thống phát hiện xâm nhập (IDS) và công cụ giám sát tài sản.

IoT Security (Bảo mật Internet Vạn vật)

Bảo vệ hệ sinh thái các thiết bị thông minh, cảm biến và hệ thống nhúng. Các thiết bị IoT thường thiếu khả năng bảo mật tích hợp, khiến chúng dễ trở thành mục tiêu của tin tặc.

Biện pháp chính bao gồm xác thực mạnh, bảo vệ kết nối mạng, cập nhật firmware và giám sát hành vi bất thường.

Với việc các lỗ hổng liên tục xuất hiện trong cả ba môi trường, cách tiếp cận bảo mật toàn diện là điều cần thiết để đảm bảo tính bảo mật, toàn vẹn và khả dụng của hệ thống và dữ liệu quan trọng.

8 Thách thức bảo mật hàng đầu trong IT/OT/IoT

1. Diện tấn công mở rộng và thiếu khả năng hiển thị

Việc tích hợp IT, OT và IoT làm tăng diện tấn công lên nhiều lần. Các thiết bị kết nối như ICS, cảm biến từ xa và camera mạng là những điểm vào tiềm năng cho tin tặc. Do đặc thù phần cứng chuyên biệt và mang tính độc quyền, nhiều thiết bị thiếu lớp bảo vệ hoặc nằm trong môi trường mà các công cụ bảo mật truyền thống (như EDR) không phát huy tác dụng.

Vấn đề lớn: thiếu khả năng giám sát toàn diện. Nhiều tổ chức không có danh sách thiết bị hiện trường chính xác và cập nhật, dẫn đến các điểm mù dễ bị khai thác.

Giải pháp:

  • Triển khai công cụ phát hiện tài sản hợp nhất

  • Thực hiện phân vùng mạng và áp dụng mô hình Zero Trust

  • Kích hoạt giám sát hành vi bằng AI

  • Thường xuyên kiểm kê thiết bị với các công cụ như CISA CSET

2. Hệ thống OT lỗi thời với bảo mật yếu kém

Các hệ thống OT cũ thường ưu tiên tính ổn định hơn bảo mật, dễ bị tấn công do phần mềm lỗi thời, thiếu mã hóa và không có xác thực.

Giải pháp:

  • Dùng IDS chuyên biệt cho OT (như Armis, Dragos, Nozomi, Claroty)

  • Sử dụng vá ảo (virtual patching)

  • Hạn chế truy cập bằng MFA, RBAC, và phân đoạn mạng

3. Xác thực và kiểm soát truy cập kém

Tin tặc thường khai thác mật khẩu yếu hoặc mặc định. Hệ thống OT/IoT thường không có mô hình quản lý danh tính thống nhất.

Giải pháp:

  • Thực thi quản lý thông tin xác thực

  • Tập trung hóa quản lý danh tính

  • Áp dụng mô hình Zero Trust

  • Sử dụng PAM để kiểm soát tài khoản đặc quyền

4. Phân đoạn mạng không đầy đủ

Nếu không có phân đoạn mạng, một thiết bị IoT bị xâm nhập có thể dẫn tới tấn công hệ thống OT hoặc dữ liệu nhạy cảm.

Giải pháp:

  • Phân tách mạng theo chức năng (VLAN, firewall, NAC)

  • Áp dụng microsegmentation

  • Dùng NGFW tích hợp IPS

  • Áp dụng nguyên tắc least privilege

5. Tấn công ransomware và phần mềm độc hại ngày càng tăng

Tin tặc đang nhắm đến các hệ thống IT, OT, và IoT để mã hóa dữ liệu, phá hoại hoạt động, hoặc khai thác lỗ hổng.

Giải pháp:

  • Triển khai EDR cho các hệ thống hỗ trợ (CrowdStrike, SentinelOne, Armis)

  • Sao lưu dữ liệu ngoại tuyến định kỳ

  • Dùng AI để phát hiện hành vi bất thường

  • Tự động cách ly hệ thống bị lây nhiễm

6. Nguy cơ bảo mật từ chuỗi cung ứng

Các cuộc tấn công có thể đến từ phần mềm/hardware bên thứ ba – thông qua các bản cập nhật bị cài mã độc.

Giải pháp:

  • Đánh giá nhà cung cấp theo chuẩn như NIST 800-53 hoặc ISO 27001

  • Kiểm soát quyền truy cập nhà cung cấp

  • Giám sát bảo mật nhà cung cấp liên tục (ví dụ: SecurityScorecard)

  • Xác minh tính toàn vẹn của phần mềm (code signing, chữ ký số)

7. Tuân thủ quy định phức tạp

Các quy định như GDPR, NERC CIP, IEC 62443 thay đổi liên tục khiến việc tuân thủ trở nên khó khăn.

Giải pháp:

  • Tự động hóa báo cáo tuân thủ với công cụ GRC

  • Cập nhật liên tục chính sách và đào tạo đội ngũ bảo mật

8. Các lỗ hổng bảo mật trong thiết bị IoT

Nhiều thiết bị IoT vẫn dùng thông tin mặc định, không mã hóa và khó cập nhật.

Giải pháp:

  • Dùng nền tảng bảo mật IoT (Armis, Microsoft Defender for IoT)

  • Yêu cầu xác thực mạnh và mã hóa TLS

  • Đảm bảo cập nhật firmware thường xuyên (OTA nếu được)

Xây dựng chiến lược bảo mật hợp nhất IT/OT/IoT

Để giải quyết hiệu quả các thách thức trên, cần phá bỏ rào cản giữa các đội IT và OT. Môi trường phân mảnh tạo ra lỗ hổng, khiến kẻ tấn công dễ xâm nhập.

Chiến lược hiệu quả:

  • Giám sát tập trung

  • Cộng tác chặt chẽ giữa đội ngũ IT/OT

  • Đồng nhất mục tiêu bảo mật

  • Ưu tiên khả năng quan sát, áp dụng Zero Trust, và khai thác AI trong an ninh mạng